Patron szkoły

Patron szkoły – Stanisław Staszic

Stanisław Wawrzyniec Staszic (1755-1826) zasłynął jednocześnie jako ksiądz, uczony, filozof, geolog i geograf, filantrop, działacz polityczny i oświatowy, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia, prekursor badań terenowych i turystyki górskiej, mąż stanu.

Staszic jako dziecko, uczeń, student

S. W. Staszic urodził się 6 listopada 1755 roku w Pile. Był synem Wawrzyńca i Katarzyny Sztasziców. Jego ojciec był burmistrzem Piły. Stanisław miał dwoje braci: Andrzeja i Antoniego oraz siostrę Annę. Gdy był jeszcze młody uczył się w szkole parafialnej w swoim ojczystym mieście, potem w Poznańskiej szkole średniej, następnie w seminarium duchownym, które ukończył święceniami kapłańskimi na przełomie lat 1778 – 1779. W 1779 r. wyjechał na studia zagraniczne do College Royal w Paryżu, gdzie poświęcił się głównie naukom przyrodniczym i fizycznym. Poznał tam bardzo głośnego, jak na owe czasy, filozofa Buffona, autora wielotomowej „Historii naturalnej” oraz „Epoki natury”, dzieła przedstawiającego ewolucyjny tok dziejów świata.

Staszic wychowawca

Po powrocie do kraju w 1781r. Staszic został wychowawcą synów Andrzeja Zamoyskiego. To wydarzenie bardzo wpłynęło na jego światopogląd. Do tej pory interesowały go tylko sprawy czysto naukowe, teraz stał się bardzo wrażliwy na aspekty polityczne z tego względu, że Zamoyski był bardzo popularnym patriotą. Co więcej, miało to wpływ również na jego późniejsze zdanie o wolnej Polsce.

Staszic publicysta i podróżnik

W 1787 roku wydał książkę pt. „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”, a w 1890 „Przestrogi dla Polski”. W tym samym roku wyruszył w podróż do Włoch, podczas której powstał „Dziennik podróż”. Po roku 1795, gdy Polska została wymazana z mapy Europy, zajął się działalnością na rzecz rozwoju gospodarczego kraju oraz pracą naukową. Od 16 października 1808 r. był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, które istniało w Warszawie od 16 listopada 1800 roku. Na tym stanowisku Staszic działał aż do śmierci.

Staszic działacz na rzecz Edukacji

W latach 1807 – 15 był członkiem Izby Edukacyjnej i Dyrekcji Edukacji Narodowej Księstwa Warszawskiego. Później został członkiem Towarzystwa Elementarnego do Ksiąg. 1807 roku ubiegał się o urząd referendarza. Mianowany został nim przez Fryderyka Augusta w listopadzie 1808 roku. Następnie w 1810r. rozpoczął prace na stanowisku radcy w Radzie Stanu. W czerwcu 1815r. przyjął nominacje na wysoki urząd członka Rady Stanu. Ponadto w tymże samym roku w grudniu został członkiem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Królestwa. Zajmował się tam sprawami organizacji szkolnictwa.
W 1816 roku był mianowany na dyrektora Wydziału (później Dyrekcji) Przemysłu i Kunsztów w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Urząd ten sprawował do maja 1824 roku, kiedy to po konflikcie z Druckim-Lubeckim, na prośbę Staszica, car Rosji zdymisjonował go z tego stanowiska. W 1824 został ministrem Stanu Królestwa Polskiego.

Staszic założyciel placówek oświatowych

Stanisław Staszic wniósł wielki wkład w rozwijanie szkolnictwa. W 1816 r. założył Szkołę Akademiczno-Górniczą w Kielcach i Instytut Agronomiczny w Marymoncie. W 1816r. utworzono Królewski Uniwersytet w Warszawie, w którym na czele Rady Głównej stanął ten wielki Polak. Także na wniosek Staszica założona została w Warszawie w 1825 Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego, która w 1827 osiągnęła status wyższej uczelni.

Staszic działacz na rzecz rolnictwa

Do jednych z największych osiągnięć Staszica należy utworzone w 1816 roku Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze. Możemy powiedzieć, iż proces tworzenia HTR rozpoczął się już w 1801 roku, kiedy to ten wielki Polak zakupił dobra Hrubieszowskie. Jednakże dopiero w 1811 r. stał się prawnym ich właścicielem. Tereny te miały powierzchnię 6000 hektarów (12000 morgów) i oprócz miasta Hrubieszów znajdowało się tam kilka wiosek. Statut HTR zniósł w tych dobrach pańszczyznę i nadał chłopom prawo własności użytkowanej ziemi, a na własność wspólną przeznaczył lasy, stawy, część gruntów uprawnych oraz młyny, tartak, cegielnie itp. Towarzystwo prowadziło kasę pożyczkową, szpital, organizowało szkoły, udzielało stypendiów itp. HTR było wówczas jedną z najbardziej dojrzałych organizacji przedspółdzielczych w Europie.

Staszic tłumacz

Do najwybitniejszych dzieł literackich Stanisława Staszica należą: „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego” (1787), „Przestrogi dla Polski” (1790), „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” (1815), „Ród ludzki” (1819-20). Ponadto przetłumaczył on wiele książek jak choćby „Epoki natury” Buffona.

Staszic dobroczyńca

Staszic był w Warszawie postacią bardzo popularną, bohaterem licznych anegdot. Dzięki Jego staraniom i hojnie ofiarowanym funduszom wzniesione zostały do dziś istniejące: Pałac Staszica oraz pomniki – Mikołaja Kopernika i ks. Józefa Poniatowskiego; przeznaczył znaczne środki w swym testamencie na rzecz kilku warszawskich szpitali, na wydział lekarski Uniwersytetu Warszawskiego i Instytut Głuchoniemych oraz na budowę dla ubogich Domu Przytułku i Pracy przy ul. Wolskiej. Ten wielki Polak otrzymał za swe dokonania order św. Stanisława I klasy w 1815 r. i order Orła Białegow w1824 r.
Stanisław Staszic zmarł 20 stycznia 1826 roku, a 24 stycznia odbył się jego pogrzeb będący wielką manifestacją. Grób jego znajduje się przy dawnym kościele klasztornym Ojców Kamedułów na Bielanach.

Ważniejsze daty z życia Stanisława Staszica